Áp lực về môi trường đang ngày càng gia tăng, và đi cùng với đó là những chính sách chặt chẽ hơn từ các nhà hoạch định. Đặc biệt, đề xuất thuế nhựa dùng một lần đang nổi lên như một thách thức lớn, buộc các doanh nghiệp phải nhanh chóng tìm kiếm giải pháp xanh thay thế nhựa dùng một lần.
Bài viết này sẽ đi sâu vào:
- Bối cảnh đề xuất thuế sản phẩm nhựa dùng một lần
- Doanh nghiệp đứng trước bài toán chuyển đổi vật liệu
- Các giải pháp vật liệu xanh đang được ưu tiên
- Đề xuất carton như một giải pháp xanh chiến lược cho nhựa dùng một lần
- Ứng dụng carton trong thực tiễn thay thế nhựa
I. Chính sách môi trường siết chặt – Thuế đối với sản phẩm nhựa dùng một lần
Chính phủ Việt Nam, cũng như nhiều quốc gia trên thế giới, đang đối mặt với một vấn đề cấp bách: Ô nhiễm nhựa, đặc biệt là “gánh nặng” nhựa sử dụng một lần.
Theo báo cáo của Liên hợp quốc, mỗi năm có 300 triệu tấn rác thải nhựa được thải ra trên toàn thế giới, trong đó có hơn một nửa là nhựa dùng một lần. Trung bình mỗi phút, có khoảng 1 triệu chai nhựa và 5.000 tỷ túi ni-lông được tiêu thụ.
Tại các thành phố lớn của Việt Nam thải ra khoảng 80 tấn nhựa và nilon, chiếm 7% - 8% trong tổng 4.000 - 5.000 tấn rác thải mỗi ngày. Mỗi năm, người dân Việt Nam sử dụng khoảng 30 tỷ túi nilon, trong đó hơn 80% bị vứt bỏ sau chỉ một lần sử dụng. Đáng buồn hơn, Việt Nam là một trong 4 quốc gia có tổng lượng nhựa thải ra biển lớn nhất thế giới.
Hậu quả của rác thải nhựa không chỉ dừng lại ở ô nhiễm môi trường:
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng mỗi người dân Việt Nam hấp thụ trung bình 5g nhựa mỗi tuần, tương đương một thẻ tín dụng. Những chất độc như BPA trong nhựa có thể gây hại gan, rối loạn nội tiết, ảnh hưởng thai nhi và não bộ.
Quan ngại hơn, vi nhựa đã được phát hiện trong sữa mẹ, đe dọa sức khỏe trẻ sơ sinh.
Đứng trước thực trạng đó, tại phiên thảo luận Quốc hội về dự Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi ngày 9/5/2025, nhiều đại biểu đã đề xuất tăng thuế đối với sản phẩm nhựa dùng một lần nhằm hạn chế sử dụng và giảm thiểu ô nhiễm môi trường.
Mục tiêu của chính sách này không chỉ là tăng chi phí sử dụng nhựa để hạn chế tiêu thụ mà còn thúc đẩy doanh nghiệp sản xuất sản phẩm thân thiện với môi trường và định hình hành vi người tiêu dùng.
Ngoài ra, theo Luật Bảo vệ môi trường 2020 và Nghị định 08/2022/NĐ-CP, từ 1/1/2026, Việt Nam cấm sản xuất và nhập khẩu túi ni-lông khó phân hủy sinh học dưới 50x50 cm.
Từ 1/1/2031, sẽ dừng sản xuất, nhập khẩu nhựa dùng một lần, bao bì nhựa khó phân hủy và sản phẩm chứa vi nhựa (trừ một số trường hợp đặc biệt như sản phẩm có nhãn sinh thái Việt Nam).
Đây là những bước đi chiến lược nhằm chuyển đổi mô hình kinh tế tuyến tính (sản xuất - tiêu dùng - thải bỏ) sang mô hình kinh tế tuần hoàn, nơi các tài nguyên được tái sử dụng, tái chế tối đa.
Từ đó tạo ra một áp lực hữu hình lên các doanh nghiệp, buộc họ phải chuyển đổi sang vật liệu xanh nếu muốn duy trì và phát triển bền vững trong dài hạn.
II. Doanh nghiệp đứng trước bài toán chuyển đổi vật liệu
Khi chính sách thuế nhựa dùng một lần trở thành hiện thực, các doanh nghiệp, đặc biệt là những ngành sử dụng nhiều bao bì nhựa như thực phẩm, đồ uống, bán lẻ, thương mại điện tử, sẽ đứng trước một bài toán lớn: chuyển đổi vật liệu.
Bài toán này không hề đơn giản, bởi nó kéo theo hàng loạt thách thức:
- Thách thức về chi phí:
Trước áp lực thuế nhựa dùng một lần và các quy định cấm sử dụng, doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh phải nhanh chóng tìm kiếm vật liệu thay thế phù hợp.
Tuy nhiên. chi phí vật liệu thay thế cũng có thể cao hơn nhựa truyền thống trong giai đoạn đầu, đặc biệt nếu nguồn cung chưa đủ lớn hoặc công nghệ sản xuất chưa tối ưu.
Điều này có thể ảnh hưởng đến biên lợi nhuận của doanh nghiệp nếu không có chiến lược hợp lý.
- Thách thức về nguồn cung thay thế:
Mặc dù thị trường vật liệu xanh đang phát triển mạnh mẽ, nhưng việc tìm kiếm nguồn cung ổn định, chất lượng cao và giá cả cạnh tranh cho các giải pháp thay thế nhựa dùng một lần vẫn là một vấn đề.
Đặc biệt đối với các doanh nghiệp lớn với nhu cầu sản xuất hàng loạt, việc đảm bảo nguồn vật liệu xanh đủ lớn và liên tục là một yếu tố then chốt.
- Thách thức về hành vi tiêu dùng:
Mặc dù người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến các sản phẩm thân thiện môi trường, nhưng thói quen sử dụng nhựa dùng một lần đã ăn sâu vào tiềm thức vì chất lượng, tiện lợi và giá cả hợp lý.
Việc chủ động chuyển đổi sang vật liệu xanh không chỉ giúp doanh nghiệp tránh rủi ro tăng chi phí thuế, phạt vi phạm môi trường mà còn mở ra cơ hội nâng cao giá trị thương hiệu, thu hút khách hàng thân thiện môi trường và nhà đầu tư quan tâm đến phát triển bền vững.
III. Các giải pháp vật liệu xanh đang được ưu tiên
Thị trường đang chứng kiến sự bùng nổ của các giải pháp xanh thay thế nhựa dùng một lần với đa dạng chủng loại và ứng dụng. Mỗi loại vật liệu đều có những ưu và nhược điểm riêng, phù hợp với các nhu cầu khác nhau của doanh nghiệp và ngành nghề.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ tập trung vào những vật liệu xanh đang được ưu tiên hàng đầu để thay thế nhựa trong lĩnh vực bao bì, đóng gói và các sản phẩm tiêu dùng dùng một lần – nơi áp lực thuế nhựa đang hiển hiện rõ rệt nhất. Đây là những giải pháp trực tiếp và hiệu quả giúp doanh nghiệp thích nghi với bối cảnh mới.
Nếu bạn muốn khám phá thêm về các loại vật liệu xanh đa dạng khác trong nhiều lĩnh vực như xây dựng, năng lượng, đừng quên tham khảo bài viết của chúng tôi về "10 Loại Vật Liệu Xanh Bảo Vệ Môi Trường".
Dưới đây là một số vật liệu xanh đang được nhiều doanh nghiệp ưu tiên lựa chọn để giải quyết bài toán nhựa dùng một lần:
1. Carton
- Đặc điểm: Là vật liệu giấy cứng, dễ tái chế, phân hủy nhanh
- Ứng dụng phổ biến: đóng gói, trưng bày, trang trí sự kiện
- Ưu điểm: chi phí sản xuất thấp, không chịu thuế tiêu thụ đặc biệt, thân thiện với môi trường
- Nhược điểm: Có thể kém bền so với nhựa trong một số ứng dụng
2. Giấy Kraft
- Đặc điểm: Giấy Kraft là loại giấy được sản xuất từ bột gỗ hóa học, thường có màu nâu tự nhiên hoặc được tẩy trắng.
- Ứng dụng phổ biến: Bao bì thực phẩm (túi giấy, hộp giấy), túi mua sắm, hộp đóng gói sản phẩm, vật liệu lót trong vận chuyển, và thậm chí là làm cốc giấy, ống hút giấy.
- Ưu điểm: nổi bật với độ bền cao, khả năng chống rách tốt, và đặc biệt là khả năng phân hủy sinh học hoàn toàn.
- Nhược điểm: không chịu được độ ẩm cao.
3. Vải tái chế (như vải không dệt từ sợi tái chế, vải dệt từ chai nhựa PET tái chế)
- Đặc điểm: Các loại vải này được sản xuất bằng cách tái chế các vật liệu đã qua sử dụng, như chai nhựa PET, quần áo cũ, hoặc phế liệu dệt may.
- Ứng dụng phổ biến: Túi mua sắm bền vững (túi vải không dệt, túi tote), đồng phục, vật liệu cách nhiệt, và một số ứng dụng trong ngành xây dựng.
- Ưu điểm: Giúp giảm lượng rác thải ra môi trường và tiết kiệm tài nguyên. Bền và có thể tái sử dụng nhiều lần.
- Nhược điểm: chi phí sản xuất cao, khó phân huỷ sinh học hoàn toà
4. Vật liệu hữu cơ (như tinh bột ngô, bã mía, tre, rơm, vỏ cà phê)
- Đặc điểm: Là nhóm vật liệu bao gồm bã mía, mo cau, tinh bột, thường được xử lý thành dạng hạt, sợi, hoặc tấm để tạo ra các sản phẩm thay thế nhựa.
- Ứng dụng phổ biến: Dao, dĩa, thìa dùng một lần, hộp đựng thực phẩm, cốc, ống hút sinh học, màng bọc thực phẩm, và thậm chí là các sản phẩm đồ chơi, vật dụng văn phòng.
- Ưu điểm: Có khả năng phân hủy sinh học hoàn toàn trong môi trường tự nhiên.
- Nhược điểm: Chi phí sản xuất thường cao vì công nghệ sản xuất vật liệu hữu cơ còn mới. Độ bền và tính chất vật lý còn hạn chế.
IV. Carton – Giải pháp thay thế chiến lược cho nhựa dùng một lần
1. Giải pháp xanh bằng carton
Trong cuộc đua tìm kiếm giải pháp xanh thay thế nhựa dùng một lần hiệu quả, carton nổi lên như một "ngôi sao sáng" với hàng loạt ưu điểm vượt trội.
Đây không chỉ là một vật liệu đóng gói truyền thống mà còn là một lựa chọn chiến lược cho các doanh nghiệp muốn giảm thiểu tác động môi trường, tối ưu hóa chi phí và nâng cao hình ảnh thương hiệu trong kỷ nguyên bền vững.
Việc chuyển đổi sang vật liệu xanh, đặc biệt là carton, giúp doanh nghiệp:
- Tránh rủi ro bị đánh thuế cao và các biện pháp xử phạt về môi trường.
- Tiết kiệm chi phí vận hành và sản xuất nhờ ưu đãi thuế và chi phí vật liệu hợp lý.
- Nâng cao giá trị thương hiệu, cải thiện quan hệ công chúng và thu hút khách hàng thân thiện môi trường.
- Dẫn đầu xu thế phát triển bền vững, đáp ứng tiêu chuẩn ESG và trách nhiệm xã hội doanh nghiệp (CSR).
2. So sánh hiệu quả kinh tế – môi trường so với nhựa và vật liệu khác.
Tiêu chí | Nhựa dùng một lần | Vải tái chế | Vật liệu hữu cơ | Carton |
Chi phí sản xuất | Thấp | Cao | Cao | Trung bình thấp |
Khả năng tái chế | Thấp | Trung bình | Thấp | Cao |
Thời gian phân hủy | Hàng trăm năm | Nhiều năm | Nhanh | Nhanh (vài tháng) |
Ảnh hưởng môi trường | Cao | Trung bình | Thấp | Thấp |
Thuế tiêu thụ đặc biệt | Có khả năng | Không | Không | Không |
Carton không chỉ giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí tổng thể mà còn giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường, phù hợp với các tiêu chuẩn ESG và trách nhiệm xã hội doanh nghiệp (CSR).
V. Ứng dụng carton trong thực tiễn: từ gian hàng sự kiện đến bao bì sản phẩm
Sự linh hoạt và tính ứng dụng cao của carton đã mở ra nhiều cánh cửa cho các doanh nghiệp trong việc tìm kiếm giải pháp xanh thay thế nhựa dùng một lần.
Hãy cùng khám phá những ứng dụng thực tiễn của carton trong việc thay thế nhựa và các vật liệu kém bền vững khác:
1. Trang trí hội chợ, gian hàng sự kiện:
So với các vật liệu truyền thống như gỗ, kim loại, hoặc nhựa mica, việc sử dụng carton giúp giảm chi phí sản xuất và vận chuyển đáng kể. Quan trọng hơn, sau sự kiện, chúng dễ dàng được tái sử dụng hoặc tái chế, giảm thiểu lượng chất thải đổ ra môi trường.
Ví dụ: Các gian hàng với quầy lễ tân bằng carton, kệ trưng bày sản phẩm xếp tầng bằng carton, phông nền 3D, vách ngăn, hay thậm chí là nội thất sự kiện như bàn ghế, tủ kệ làm từ carton đều mang đến sự mới lạ và thông điệp xanh rõ ràng.
2. Mô hình trưng bày sản phẩm, POSM (Point of Sale Materials):
Các mô hình trưng bày, standee làm bằng carton nhẹ hơn nhiều so với nhựa, giúp giảm chi phí vận chuyển và lắp đặt. Chúng cũng dễ dàng thay đổi thiết kế theo từng chiến dịch marketing, mà không tốn kém như sản xuất khuôn đúc nhựa.
Ví dụ: Mô hình sản phẩm phóng to đặt tại siêu thị, các kệ trưng bày đặc biệt cho sản phẩm mới, các bảng hiệu chỉ dẫn, khung ảnh trang trí tại cửa hàng.
Xem thêm: Bộ sưu tập POSM bằng carton của Gloton
3. Đóng gói sản phẩm xanh, bao bì thân thiện môi trường:
Đây là một trong những giải pháp thay thế nhựa dùng một lần hiệu quả nhất trong ngành đóng gói. Carton không chỉ giúp doanh nghiệp tránh rủi ro thuế môi trường mà còn giảm đáng kể chi phí liên quan đến xử lý rác thải.
Ví dụ: Hộp đựng bánh kẹo, hộp quà tặng, hộp đựng mỹ phẩm, hộp vận chuyển cho thương mại điện tử, bao bì cho đồ điện tử, đồ gia dụng nhỏ, và thậm chí là bao bì cho thực phẩm khô.
4. Thiết kế vật phẩm sự kiện thân thiện môi trường:
Giúp giảm thiểu lượng rác thải nhựa trong các sự kiện, đặc biệt là các sự kiện lớn. Chi phí sản xuất các vật phẩm này cũng thường thấp hơn so với việc sử dụng vật liệu khác, đồng thời thể hiện ý thức bảo vệ môi trường của ban tổ chức.
Ví dụ: Bảng tên đại biểu, thiệp mời, huy chương giả, đồ chơi phát tặng, hộp quà tặng, hoặc các phụ kiện trang trí nhỏ trong các bữa tiệc, lễ kỷ niệm.
VI. Kết luận:
Trong bối cảnh toàn cầu đang ngày càng siết chặt các quy định về môi trường, đặc biệt là đề xuất thuế nhựa dùng một lần, việc các doanh nghiệp chủ động tìm kiếm và áp dụng giải pháp xanh thay thế nhựa dùng một lần không còn là một lựa chọn mà là một yếu tố sống còn.
Đừng chần chừ! Hãy biến áp lực từ thuế nhựa thành động lực để doanh nghiệp của bạn bứt phá, không chỉ bảo vệ hành tinh mà còn gặt hái thành công bền vững trong tương lai.
"Nhận thấy lượng rác thải ra sau mỗi sự kiện quá lớn. Năm 2022 Gloton đã bắt tay vào nghiên cứu sử dụng carton trong trang trí sự kiện. Hướng đến mục tiêu giảm thiểu carbon thông qua sử dụng vật liệu tái chế và thân thiện với môi trường.
Mỗi dự án là một câu chuyện minh chứng cho sự sáng tạo, cam kết bảo vệ môi trường và tinh thần đổi mới không ngừng nghỉ của chúng tôi."
